YILDIRIM NEDİR?
NASIL KORUNULUR?
Dünyada saniyede 100, bir günde de 8 milyon civarinda yildirim
olusmaktadir. Bir yil içinde bir kisinin yildirim tarafindan çarpilma olasiligi 1/600,000.dir.
Kamuoyunda yildirimin olusumu ve yildirimdan korunma konusunda yerlesmis çok eksik ve yanlis olan bilgilerin de düzeltilmesi gerekmektedir.
Yildirim, kurbanlarini daha çok tarlada çalisirken, ata binerken,
bisiklet sürerken, daga tirmanirken, disarida oynarken, balik tutarken, agaç altinda dururken, çobanlik yaparken, normal telefonla konusurken, banyodayken, yüzerken veya küçük teknelerle denize açilmisken yakalamaktadir.
Nerede olursaniz olun öncelikle yildirimdan korunmak için
su 30/30 kuralina uyun:
Simsek çaktiktan sonra 30 saniyeden daha az bir süre içinde gök gürültüsünü duydugunuz andan en son gök gürültüsünden 30 dakika geçene kadar yildirim tehlikesi içindesiniz.
Gök gürültülü bir firtinaya yakalandiginiz zaman en iyi korunma IÇERI girmektir. Eger bina ve otomobil gibi kapali bir siginak mevcut degilse yüksek yerlerden ve tek kalmis agaçlardan mutlaka uzak durmalisiniz.
Açik arazide eger saçiniz diklesmeye basliyorsa, deriniz sizliyorsa ve/veya çatirdama gibi bir ses duyuyorsaniz, DIKKAT! size her an yildirim çarpabilir.
Tehlike durumunda hemen ya hizla alçak bir yere kaçin ya da yere çömelin ve basinizi dizlerinizin arasina alarak hedef küçültünüz. Asla yere yatmayin. Eger yüksek ve düz bir yerdeyseniz basinizi mümkün oldugu kadar alçakta tutun, fakat yere uzanmayin. Bazen elektrik yükünün büyük kismi yildirimin
çaktigi noktanin yakinindaki yüzeyde yogunlasir. Bu yüzey akimi vücuda geçerek, ölüme ve yaralanmaya sebep olabilmektedir. Bunun için, mümkün oldugu kadar yere çökmeli ve ayak parmaklarinin üzerinde durarak yerle temasi en aza indirmeliyiz. Voltaj farki yaratmamak için de ayaklarimizi birlestirmeliyiz.
Gök gürültülü ve simsekli bir firtinanin hüküm sürdügü hava sartlarinda, bulunulan yere göre asagida özetlenen kurallara dikkat edilmelidir;
Açik Arazide:
1. Siginabileceginiz bir bina veya otomobil arayiniz.
2. Bina veya otomobil yoksa, magaralar, kuru hendek ve arklar, vadiler, kanyon veya en az boyunuzla ayni yükseklige sahip alçak agaç kümeleri arasindaki bosluklar siginabileceginiz en güvenli yerlerdir.
3. Eger siginabileceginiz hiç bir yer yoksa bulundugunuz yerdeki en yüksek cisimden uzak durunuz.
4. Eger etrafinizda daginik sekilde bir kaç tane agaç bulunuyorsa, en yakininizdaki agaca, o agacin yüksekliginin iki kati kadar uzaklikta bir yerde basinizi dizlerinizin arasina koyarak yere çömeliniz. Asla tek basina duran bir agacin altina girmeyin.
5. Kamp araç ve gereçleri, balik oltasi, golf sopasi, kazma ve kürek gibi metal cisimleri elinizde bulundurmayin. Bisiklet, motosiklet, traktör gibi üstü açik araçlari terk edin.
6. Dag ve tepelerin doruklarindan, a çik alanlardan, tel örgülerden, tren yolundan, metal çamasir iplerinden, açik sundurma ve barakalar ile her türlü elektrik iletebilen cisimlerden kaçininiz.
7. Tel örgü, telefon ve elektrik hatlari, metal boru dösenmesi, ray ve çelik yapilardaki çalismalara ara veriniz.
8. Yüzüyor veya su yüzeyindeki bir kayikta bulunuyorsaniz, sudan derhal çikiniz, kayigi terk ediniz. Nehir, göl ve benzeri sulardan uzak durunuz.
9. Yerle metal bir ekipman ile iliskili olan traktör veya saban gibi
alet ve araçla çalismayi birakiniz.
10. Grup halindeyseniz, bir birinizden en az 1.5 m uzakta durunuz.
11. Dagda agaç sinirindan daha yüksekteyseniz, hemen agaçlik alana ininiz.
Bina Içinde:
1. Bahçe ve balkonunuzdaki hafif esyalari ve tasinabilir metal araçlari içeriye aliniz.
2. Pencere ve kapilari kapatiniz. Yildirim sizi açik pencereden girerek de çarpabilir.
3. Kapatilamayan kapi ve pencerelerden, soba, ocak ve söminelerden, radyatörlerden, metal borulardan, lavabo ve küvetten, fisi prize takili elektrikli ev aletlerinden uzak durunuz.
4. Banyo yapmayiniz, dus almayiniz. Elle bulasik yikamayiniz. Metal su tesisatindan uzak durunuz.
5. Açik kaplardaki yanici ve parlayici maddelerden uzak durunuz.
6. Çamasir ipindeki çamasirlari toplamaya kalkismayiniz.
7. Firtina aninda çok gerekmedikçe kablolu telefonla konusmayiniz, kablolu televizyon seyretmeyiniz. Elektronik ev aletlerinin fisini çekiniz.
8. Insan vücuduna yakin tutulan saç kurutma makinasi, tiras makinesi gibi elektrikli aletleri de asla kullanmayiniz veya tamir etmeye kalkismayiniz.
Otomobilde:
1. Eger seyahatteyseniz tasitin içinde kaliniz. Üstü kapali otomobiller yildirimdan korunmak için bulunulabilecek en güvenli yerlerden biridir.
2. Gök gürültülü firtina geçene kadar aracinizi yolun kiyisinda güvenli bir yere çekiniz. Aracinizin üzerine agaç devrilmemesine, sel sularina kapilmamaya ve olasi bir trafik kazasina neden olmamaya dikkat ediniz.
3. Firtina sonrasi, yolun yüzeyi sudan görülemiyorsa o suya asla girmeyiniz.
ALINTI: tnx Hilmi Okur, TA2HO
*******************
